afb. GAHt (Koos Post), 5 augustus 1980
Peperstraat 4
bouwperiode: zestiende eeuw
beschermd: rijksmonument
Dossier
Dossier 6321
|
10 november 1965 O.K.N. 118.280 geen bezwaar tegen verandering van de ramen van het pand Peperstraat 4. |
Afdeling Erfgoed 's-Hertogenbosch (AEH)
Hagemans
Een inspringend huisje
door Wim Hagemans|
Aan de oostzijde van de Peperstraat wisselen groot en klein elkaar af Peperstraat 4, naast het grote hoekpand aan de Parade, is een van de kleinere huizen. Een 'inspringend huisje' noemt jhr. mr. A. van Sasse van Ysselt het pand in zijn in 1910 verschenen standaardwerk over voorname huizen in Den Bosch. Al is het iets minder groot dan verschillende van zijn broertjes en zusjes, van de klassieke voorgevel van Peperstraat 4 straalt het voorname toch wel af. Een robuust en prachtig versierd deurkozijn omlijst een even sierlijk vormgegeven deur. "Misschien wel de mooiste voordeur van de hele Peperstraat", glimlacht Maarten van den Oord (1951), die er sinds 1998 woont. Het eigendom van zijn huis en van het hoekpand Peperstraat/Parade is vanaf de zestiende eeuw heel lang in dezelfde handen geweest. Tot 1960 waren beide eigendom van de Bossche notaris H.C.M. Rits. Voor de bewoning door zijn inmiddels eveneens overleden zoon H.M. Rits, die het notariskantoor later zou overnemen, is het pand aan de Peperstraat toen verbouwd. Het hoekpand werd bankkantoor. Het notariskantoor verhuisde naar een deur verder aan de Parade. Van den Oord is zelf notaris, en tevens één van de opvolgers in het toenmalige notariskantoor Rits. "En nu woon ik hier, in het huis van H.M. Rits. Maar dat is puur toeval. Ik kende het huis nauwelijks. Met de heer Rits of diens echtgenote had ik er nooit over gesproken het misschien te willen kopen. Ik heb het bij openbare inschrijving gekocht." BurenrechtVan den Oord is zeer geïnteresseerd in de geschiedenis van zijn huis, maar kwam er totnu niet toe die uitputtend te onderzoeken. "Gek eigenlijk, je bent zelf als notaris veel met historie bezig, met eigendomssituaties, perceelsgrenzen, burenrecht. Maar als het dan je eigen perceel betreft, dan komt het daar op een of andere manier niet van." Zeker is dat het pand er al in de zestiende eeuw stond. Door de jaren heen is er stevig in verbouwd. Het voorste deel en de bovenverdieping waren al bewoond geweest voordat Rits er in de jaren vijftig van de vorige eeuw kwam wonen. Het achterste deel van het brede maar ondiepe huis was toen kantoorruimte die in verbinding stond met het hoekpand. Ook in de voorkamer was ooit een deur naar het hoekperceel. Pal naast het pand van Van den Oord is een grote poort, met een overbouwde doorgang naar het achterterrein van de buurman. Een stukje van Van den Oords badkamer 'hangt' erboven, en overschrijdt dus de perceelsgrens. Een persoonlijk gebruiksrecht dat Van den Oord bij de bank heeft bedongen. SierplafondOp de ingewikkelde bewoningsgeschiedenis wijst ook het hoogteverschil, ongeveer 15 centimeter, tussen de vloer van de hal en die van de voor- en achterkamer en van de gang naar achter. De voorkamer, nu eetkamer, houdt Van den Oord in ere. Er zit een sierplafond in dat vermoedelijk ongeveer vijftig jaar geleden is aangebracht. Tegen de wanden zit stoffen streepjesbehang, in rood, groen en crême.Er is een zachtgroene lambrisering van bewerkt hout. "Een beetje empire-achtig. Omdat het zo was, wil ik het zo houden. Het behang heb ik zelf opnieuw laten aanbrengen." Enkele jaren geleden heeft Van den Oord ook drie van de vijf stoeppalen voor het huis vernieuwd. Een automobilist had ze omver gereden. "Ik heb nog de brief uit 1966 liggen waarin de gemeenteraad toestemming verleent om hier hardstenen palen te plaatsen. Er was toen alleen een verhoogde stoep. Bij het herstel van de palen is het ijzeren schrapertje in de stoep verdwenen, waarmee je je schoenen van straatvuil kon ontdoen. Eigenlijk wel jammer." Van den Oord bekijkt een historische foto van de Peperstraat. Hier kun je zien dat voor dit huis vroeger geen stoeppalen stonden. En dat er blinden voor de ramen zaten. Daar is niets van bewaard. Dit is dus welkome informatie. Zo'n oud huis heeft sfeer, en je kunt er nog eens de geschiedenis van uitzoeken." | 76 |
Bossche Pracht 3 (2003) 76-77
Rijksmonument
Peperstraat 4
|
Monumentaal Empire pand; gepleisterd; deuromlijsting met gecanneleerde pilasters en gesneden kalf. plm 1825. Schuiframen. |
Rijksdienst voor de Monumentenzorg 2004Artikelen
| 2003 |
Wim HagemansEen inspringend huisje. Gebouwd in de zestiende eeuwBossche Pracht 3 (2003) 76-77 |
Adresboeken
Peperstraat 4
Peperstraat F 142 (????)
| 1865 | wed. M. Snoeck (gepensionneerde) |
| 1875 | J.L.W. Smit (waarn. rector, aan het gymnasium) |
Peperstraat F 139 (1880)
| 1881 | dr. L.J.W. Smit (rector aan het gymnasium) |
| 1908 | A.M.E. Nabbe - A.M.J.A. Nabbe - M.A.E. Nabbe |
Peperstraat 4 (1909)
| 1910 | A.M.E. Nabbe - A.M.J.A. Nabbe - M.A.E. Nabbe |
| 1928 | E.A. van Dijck - M.A.E. Nabbe |
Literatuur en bronnenpublicaties
Hans Boselie en Peter-Jan van der Heijden, Bossche monumenten in beeld (1975) 75
n: vermelding in een voetnoot
Bossche Encyclopedie |